Anasayfa
  • Gündem
  • Spor
  • Siyaset
  • Ekonomi
  • Dünya
  • Medya
  • Teknoloji
  • Kültür-Sanat
  • Sağlık Yaşam Eğitim
  • Ara
  1. Köşe Yazarları
  2. Ümit Doğan
  3. Şeyh Said isyanında Ermeni Agop'un işi ne!
Yayınlanma: 14 Aralık 2023 - 17:39
Güncelleme: 14 Aralık 2023 - 23:17

Şeyh Said isyanında Ermeni Agop'un işi ne!

14 Aralık 2023 - 17:39
Güncelleme: 14 Aralık 2023 - 23:17
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Şeyh Said isyanında Ermeni Agop'un işi ne!
Ümit Doğan
[email protected]
Şeyh Said isyanında Ermeni Agop'un işi ne!

“Yalnızca şeriat amacıyla çıkan isyanda Ermeni Agop’un işi ne?”

Bildiğiniz gibi uzun süredir Şeyh Said İsyanı ve Gerçekler adlı kitabım üzerinde çalışıyordum.

Mahkeme tutanaklarının günümüz Türkçesine çevrilmesi epeyce zamanımı aldı ancak içime sinen bir kitap ortaya çıktı.

Kitabın yayımlandığı hafta, Diyarbakır’da bir bulvara Şeyh Said Bulvarı adının verilmesiyle birlikte Şeyh Said meselesi ülke gündemine oturdu.

“Şeyh Said hain mi değil mi?” tartışmalarıyla başlayan süreç Şeyh Said taraftarlarının “Şeyh Said Efendiye hakaret Kürt milletine hakarettir” söylemleri ve Diyarbakır Barosu’nun gazeteci Fatih Altaylı hakkında Şeyh Said’in hatırasına hakaret ettiği gerekçesiyle suç duyurusunda bulunmasıyla iyice alevlendi.

Şeyh Said meselesi bir haftadır ülke gündemindeki yerini koruyor.


***
Şeyh Said İsyanı, Cumhuriyetin ilanından yaklaşık bir buçuk yıl sonra, Lozan’da çözülemeyen Musul Meselesinin müzakere edildiği bir dönemde çıkan şeriat amaçlı ancak başarılı olduğu takdirde özerk Kürdistan kurulmasını amaçlayan bir ayaklanmadır. 

Şeyh Said İsyanı, Doğu bölgemizde çıkan ilk isyan değildir. Osmanlı döneminde de bölgede benzer hareketlerin yaşandığını biliyoruz.

Şeyh Said İsyanı’na dış destek sağlamaya çalıştığı için idam edilen Seyyid Abdülkadir’in babası olan Şeyh Ubeydullah Osmanlı’ya isyan ettiği için Hicaz’a sürülmüştür.

Ubeydullah’ın Hicaz’da ölmesiyle sürgün cezası kalkınca Ubeydullah’ın oğlu Seyyid Abdülkadir İstanbul’a dönmüş, 1896 yılında II. Abdülhamid’e karşı yapılan suikast girişimine adı karıştığı için bu sefer Mekke’ye sürgün edilmiş,

Meşrutiyet’in ilanıyla beraber tekrar İstanbul’da yaşamaya başlamıştır. Seyyid Abdülkadir, hepinizin aşina olduğu Kürt Teali Cemiyeti’nin kurucusu ve başkanıdır.

Bu ismi bir kenara not edin.

Aşama aşama Şeyh Said isyanına geleceğiz. 

Kürdistan Teali Cemiyeti cumhuriyetin ilanıyla birlikte kapatılınca Seyyid Abdülkadir, Cibranlı Halid ve eski Bitlis Mebusu Yusuf Ziya önderliğinde gizli bir Kürt Komitesi kurulmuştur.

Şeyh Said’in mahkeme tutanaklarında Kürdistan İstihlas ve İstiklâl Cemiyeti (Kürdistan Kurtarma ve Bağımsızlık Cemiyeti) olarak karşımıza çıkan bu gizli örgüt Kürt Özgürlük Cemiyeti anlamına gelen “Ciwata Azadiya Kurd” yani kısaca “Azadi” olarak bilinmektedir.

Bu cemiyet sonradan Doğu bölgemizde büyük bir ayaklanma çıkarmayı planlamaktadır.


Seyyid Abdülkadir’in en yakın adamlarından Kör Sadi, İngiliz temsilcileri zannettiği Türk casuslarıyla görüşüp Gazi Paşa’ya suikast ile Dersim ve Palu dolaylarında büyük bir ayaklanma çıkarmak istediğini söyleyerek İngilizlerden destek istemiştir.

Bu sırada İngiliz destekli Nasturi isyanı ve Azadi örgütünün ordu içinde bir kalkışması diyebileceğimiz Beytüşşebap İsyanı patlak vermiştir. Şeyh Said isyanının ayak sesleridir bunlar.

Cumhuriyet ilan edilmiş, Azadi isminde bağımsız Kürdistan kurulmasını hedefleyen bir örgüt karşımıza çıkıyor ve İngilizlerin Musul konusunda Milletler Cemiyeti’ne başvurmasından bir gün sonra Nasturi İsyanı patlak veriyor.

Aradan birkaç ay geçiyor.

Milletler Cemiyeti’nin bölgede inceleme yapmak üzere Musul’a gönderdiği komisyonun 11 Şubat’taki incelemelerinden iki gün sonra Şeyh Said'in elden gidiyor” diyerek isyan ediyor.

Bunların tesadüf olduğunu düşünüyor musunuz:


İşin daha ilginç yanı, güya dini gerekçelerle ortaya çıkan Şeyh Said İsyanı’na Ermeni milletinden de katılanların olması.

Ermeni demirci Agop Markar Şeyh Said İsyanı’na katılmış ve sonradan ailesiyle birlikte Hınıs’tan Çorum’a sürülmüştür.

Bunu Cumhuriyet arşivinde yer alan “Fon Kodu: 30-18-1-2, Kutu No:79, Gömlek No:89,  Sıra No:11.” numaralı belgeden anlıyoruz.


Şeyh Said’in özerklik talebi olmadığını, Şeyh Said isyanında yabancı müdahalesi olmadığını, bu isyanın yalnızca din amaçlı olduğunu söyleyenlere sormak istiyorum:
 

“Şeriat amacıyla çıkan isyanda Ermeni Agop’un işi ne?”

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x
gürbüz turgay
1 yıl önce

BİLİYORSUN AMA Fas Tunus Cezayir savaşmadan verildi.Burnumuzun dibindeki Midilli Mithat Paşa nın iadesi amacıyla hediye edildi...

Cevapla
Beğen (2)
Beğenme (0)
GÜRBÜZ TURGAY
1 yıl önce

ümit bey merhabalar ve teşekkürler.Ben de ATATÜRK HEPİMİZİN isimli kitapların yazarıyım.ÖzellikleKenan A CEVABIN MUTLU ETTİ,TEŞEKKÜRLER.

Cevapla
Beğen (2)
Beğenme (0)

Yazarın Diğer Yazıları

  • Şeyh Said isyanında saptırılan gerçekler: Diyarbakır halkı böyle tepki gösterdi - 19 Temmuz 2023
  • Yıldız Sarayı'nın içki sofrası - 25 Nisan 2023
  • Vahdettin'in idam ettirdiği Milli Şehit Kemal Bey'in geride kalan çocuklarına Atatürk nasıl sahip çıktı? - 10 Nisan 2023
  • Şeyh Said gerçekleri! Mahkemede böyle af istedi: "Ben adalet istemiyorum, af istiyorum" - 08 Nisan 2023
  • Dersim İsyanı'nın temeli Koçgiri'de atıldı - 16 Kasım 2022
  • İngilizler tek kurşun atmadan İstanbul'u nasıl işgal etti? - 06 Ekim 2022
  • Mustafa Kemal hesabına çalışan Saray casusunun gözünden Vahdettin - 13 Eylül 2022
  • Hutbelerde Atatürk'ün adının anılmasını, Atatürk mü yasakladı? - 26 Ağustos 2022
  • İskilipli Atıf'ın bilinmeyen ihanetleri - 14 Ağustos 2022
  • Tarihi belgeyi açıklıyoruz, İskilipli Atıf suçunu kabul ediyor! - 14 Ağustos 2022
  • Lozan gerçekleri: 100 yıllık bir antlaşma mı - 24 Temmuz 2022
  • Şeyh Said'in gerçek yüzü? Şeyh Said kimdir! - 29 Haziran 2022
  • Mithat Paşa'yı Kim öldürdü? - 04 Haziran 2022
  • Saltanat böyle kaldırılmıştı! - 31 Mayıs 2022
  • Atatürk: "Annem idam edildiğimi düşünerek felç geçirdi" - 08 Mayıs 2022
  • Atatürk döneminde dini bayramlar - 02 Mayıs 2022
  • Vahdettin'in kaçtı mı sürgün mü edildi! - 23 Nisan 2022
  • TBMM dualarla nasıl açıldı - 23 Nisan 2022
  • Hutbelerde isim zikredilmesini Atatürk mü yasakladı? - 19 Mart 2022
  • Abdülmecit 200 bin İngiliz lirasına Hilafeti satmak istemişti - 04 Mart 2022
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
Köşe Yazarları
 Manisa'nın Efe'si; Ne heybetli gidiştir o…
Batuhan Çolak
Manisa'nın Efe'si; Ne heybetli gidiştir o…
Emre Yükselen
Emre Yükselen
Osmanlı'nın Bizanslı Şehzadesi: Şehzade Halil
Şeyh Said isyanında Ermeni Agop'un işi ne!
Ümit Doğan
Şeyh Said isyanında Ermeni Agop'un işi ne!
Çok Okunan Haberler
Sane Bayern'e dönüyor! Sözleşmedeki o detay
Sane Bayern'e dönüyor! Sözleşmedeki o detay
Ortadoğu'da savaş çanları | Trump: İsrail, İran'a saldırabilir
Ortadoğu'da savaş çanları | Trump: İsrail, İran'a saldırabilir
Ferdi Zeyrek'in kızından suç duyurusu!
Ferdi Zeyrek'in kızından suç duyurusu!
Ana Sayfa
Gündem
Spor
Siyaset
Ekonomi
Dünya
Medya
Teknoloji
Kültür-Sanat
Sağlık
Yaşam
Eğitim
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Günün Haberleri
Arşiv
Hava Durumu
Nöbetci Eczaneler
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Gündem
  • Kültür-Sanat
  • Medya
  • Sağlık
  • Siyaset
  • Spor
  • Foto Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Hava Durumu
  • Nöbetci Eczaneler

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.