Türkiye genelinde son dönemde uyuz vakalarında dikkat çeken bir artış yaşanıyor. Uzmanlar bu artışı bir salgın olarak değerlendiriyorlar. Dermatoloji polikliniklerine başvuran her 100 kişiden yaklaşık 30'una uyuz teşhisi konulduğu biliniyor. Uyuzun bulaşma yolları hakkında ise yaygın yanılgılar bulunuyor.
Uyuz, dünya genelinde yaygın olarak görülen bir hastalık olup, insan derisini etkileyen bir akar türü olan "Sarcoptes scabiei var hominis" tarafından tetiklenir. Bu akarlar çıplak gözle görülemeyen mikroskopla seçilebilen canlılardır. Uyuz böcekleri, deride tüneller açarak bu tünellerin içinde yaşarlar. Bu durum insanlarda kaşıntı, kızarıklık ve döküntülere neden olur.
Uyuz, kişiden kişiye temas yoluyla bulaşır. Enfekte bir kişi ile temas halinde olan bir diğer kişi, uyuz böceklerini yakalama riski altındadır. Bulaşma genellikle cilt teması, ortak giysi, yatak veya havlu gibi eşyaların paylaşılmasıyla gerçekleşir. Ayrıca uyuz böcekleri halka açık alanlarda, otobüs koltukları veya sinema koltukları gibi yüzeylere de yayılabilirler.
Uyuzun yayılmasını engellemek için kişisel hijyen önemlidir. Kişisel temizlik kurallarına dikkat etmek, enfekte kişilerle teması sınırlamak ve enfekte olmuş kişilerin giysilerini, yatak takımlarını ve kişisel eşyalarını düzenli olarak yıkamak uyuzun kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
UYUZ NASIL BULAŞIR?
Uyuz, genellikle hasta bir kişiyle doğrudan ve uzun süreli yakın temas sonucu bulaşır. Özellikle 15-20 dakikalık bir süre içinde yakın temas, uyuzun kişiden kişiye geçmesine neden olabilir. Bu tür yakın temas örnekleri arasında aynı yatakta yatma veya el ele tutuşma gibi durumlar bulunur. Ayrıca kişisel eşyaların, özellikle yatak takımı, giysi ve havlu gibi eşyaların ortak kullanımı da uyuzun bulaşmasını ve yayılmasını kolaylaştırabilir. Bu nedenle kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek ve enfekte kişilerle teması sınırlamak, uyuzun kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
UYUZUN BELİRTİLERİ KAÇ GÜNDE ORTAYA ÇIKAR
Uyuz, bir kişinin ilk kez enfekte olduğu durumda, belirtilerin ortaya çıkmasının 2 ila 6 hafta kadar sürebileceği bir hastalıktır. Ancak daha önce uyuz ile temas etmiş bir kişide, belirtiler genellikle maruz kalma sonrası 1 ila 4 gün içinde başlar. İronik olarak, hastalık belirtilerinin başlamadığı dönemlerde bile kişi, uyuz böceğini başkalarına bulaştırabilir.
Uyuzun en belirgin belirtisi, yoğun gece kaşıntısıdır. Bu kaşıntı, genellikle kişinin yatağa girdiğinde artar ve bazen kişiyi uykusundan uyandırabilecek derecede şiddetli olabilir. Gündüzleri ise daha hafif bir şekilde devam eder. Bu kaşıntı genellikle el parmak araları, el bileklerinin iç yüzü, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklar gibi bölgelerde görülse de tüm vücutta ortaya çıkabilir. Hastalığın en belirgin fiziksel bulgusu, uyuz böceğinin tünel açtığı ve içinde yaşadığı deride dalgalı, kirli bir çizgi şeklindeki gri-beyaz renkli tünellerdir. Bu tüneller genellikle 1 ila 10 mm uzunluğundadır.
Eğer bir kişi şiddetli gece kaşıntısı, içi sıvı dolu kesecikler gibi belirtiler yaşıyorsa ve bu tür bulgularla karşılaşırsa, uyuz şüphesi ortaya çıkabilir. Bu durumda, derhal sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.
UYUZ HASTALIĞINDAN KORUNMA YOLLARI
Uyuzun önlenmesi ve kontrol edilmesi için, uyuz enfeksiyonu olan bir kişiyle aynı evde yaşayan kişilerin tedaviye alınması son derece önemlidir. Özellikle aile bireylerinin kaşıntılarına bakılmaksızın, mutlaka birlikte tedavi olmaları gerekmektedir. Aynı anda tedavi uygulanmadığı takdirde, hastalık kişiden kişiye bulaşmaya devam edebilir.
Uyuz hastalığına sahip kişi ve aynı evi paylaşan diğer kişiler tarafından kullanılan giysiler, çarşaflar ve havlular en az 60 derecede yıkanmalı ve ardından ütülenmelidir. Yatak takımları birkaç gün boyunca havalandırılmalıdır. Yıkanamayacak eşyalar ise ağzı bağlı bir poşet içinde en az üç gün saklanmalıdır. Ayrıca, zemin ve mobilyalar düzenli olarak elektrik süpürgesi ile temizlenmelidir. Bu önlemler, hastalığın yayılmasını engellemeye yardımcı olacaktır.
loading...
