Adım adım Türkiye'yi bekleyen tehlike! Sosyal medyada yasaklar nasıl başlayacak!
Sosyal medya düzenlemesinin yürürlüğe girmesi ardından Türkiye'de yerli uygulamalara yönelik çalışmalar hız kazandı. Türk Telekom ve TRT tarafından Twitter, Netflix, Spotify gibi yabancı kaynaklı platformlara alternatif uygulamalar geliştirilirken, bu çalışmalar, 'Sosyal medya yasağına hazırlık mı yapılıyor' sorusunu akıllara getirdi.
EGEHAN ERKÜN / ANALİZ HABER
Hakaret içerikli paylaşımların artması ve sosyal medyada kontrolün kaybedildiği gerekçesiyle ilk olarak Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli tarafından dile getirilen sosyal medyaya ilişkin yasa çalışmaları, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla hız kazanmıştı. 29 Temmuz’da mecliste kabul edilen ‘sosyal medya yasası’ 1 Ekim tarihi itibarıyla ise resmen yürürlüğe girmişti.
Buna göre, Türkiye’de temsilcilik şartını sağlamayan Facebook, Twitter, Insgtagram, YouTube, TikTok, Periscope, Pinterest, LinkedIn, ve Dailymotion’a, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından Kasım ayında 10’ar milyon, Aralık ayında ise 30’ar milyon TL’lik ceza kesildi. Sosyal medya şirketleri ilerleyen süreçte de Türkiye’de temsilci bulundurma şartını sağlamazsa, önce reklam yasağı, sonrasında ise internet trafiği bant genişliğinde daraltma yaptırımıyla karşı karşıya kalacak.
REKLAM YASAĞI YOLDA
Sosyal medya şirketlerine Kasım ve Aralık aylarında tebliğ edilen toplamda 40 milyon TL’lik idari para cezasının ardından, bu yükümlülükler yerine getirilmezse, Ocak 2021’de de reklam yasağı cezası verilecek. Cezanın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal medya şirketlerine reklam vermesi yasaklanacak.
NETFLIX VE VK TEMSİLCİLİK AÇIYOR
Sosyal medya yasasının yürürlüğü girmesi ardından Türkiye’de temsilcilik bulundurma şartını yalnızca Netflix ve VK şirketleri kabul etti.
Dünyanın önde gelen sosyal ağ sağlayıcılarından biri olan Rus şirket VKontakte (VK), Türkiye temsilcisinin bilgilerini BTK'ye bildirerek, internet sitesinde yayımladı. Konuyla ilgili açıklama yapan Netflix'in kurucusu ve eş CEO'su Reed Hastings ise Türkiye’nin çok değerli bir ülke olduğunu belirterek, “Muhteşem bir şehir olan İstanbul'da ofis açacak olmak bizi gururlandırıyor” dedi.
YERLİ TWITTER KULLANIMA AÇILDI
Sosyal medya platformlarıyla ilgili yeni gelişmelerin yaşandığı bu günlerde, AK Parti hükümetinin olası bir erişim engeli yaptırımına yönelik çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından, Türk Telekom mühendisleri tarafından geliştirilen ‘Yaay’ uygulaması 2 Eylül tarihi itibarıyla kullanıma açıldı. Yerli sosyal medya platformu Yaay, Twitter’a benzerliğiyle dikkat çekerken, ‘Erişim engeli için altyapı mı hazırlanıyor’ sorusunu akıllara getirdi.
AK PARTİLİ HESAPLARDAN ‘YAAY’ SEFERBERLİĞİ
‘Yerli Twitter’ olarak tanımlanan ‘Yaay’ uygulaması, son günlerde AK Partili hesaplar tarafından gerçekleştirilen gündem çalışmalarıyla da sık sık trendlere girmeyi başarıyor.
Kullanıcıların, ‘#AkHesaplarYaayda, #MilliHesaplarYanYana, #MilliHesaplarBüyüyor’ gibi etiketlerle ‘Üye olun’ çağrısı yaptığı platforma şimdiden binlerce kullanıcının kayıt yaptırdığı biliniyor.
TRT, SPOTIFY VE NETFLIX’E ALTERNATİF UYGULAMA GELİŞTİRDİ
Sosyal medya yasasının yürürlüğe girmesinin ardından yerli platformlara yönelik çalışmalar artırılırken, TRT tarafından kısa süre önce yayınlanan ‘TRT Dinle’ ve ‘TRT İzle’ uygulamaları ise ‘Spotify’ ve ‘Netflix’ uygulamalarına benzerliğiyle dikkat çekiyor.
ERDOĞAN YERLİ PLATFORMUN SİNYALLERİNİ TEMMUZ AYINDA VERDİ
Sosyal medya düzenlemesiyle ilgili 1 Temmuz tarihinde açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Türkiye bir muz cumhuriyeti değildir. Bu ülkenin idari ve adli kurumlarını hiçe sayanları biz de hiçe sayarız" demişti.
İlgili yasanın henüz yürürlüğe girmediği günlerde, “Artık bu tür konularda 'kim, ne der' yerine 'ülkemizin neye ihtiyacı var' sorusuna cevap arayacağız” ifadelerini kullanan Erdoğan, yerli bir sosyal medya platformu kurulacağının sinyallerini vermişti. Öte yandan Erdoğan’ın, “Türkiye'ye karşı çifte standart uygulayanları da kendi ilkesizlikleri ve onursuzluklarıyla baş başa bırakacağız” sözleri ise sosyal medya platformlarına erişim engeli yaptırımı uygulanacağının habercisi olmuştu.
HAZIRLIKLAR ÇİN MODELİNİ ANIMSATTI
Türkiye’de sosyal medyaya ilişkin ‘yerli ve milli’ hazırlıklar gündeme gelirken, bu çalışmalar Çin modelini anımsatıyor. Sosyal medyaya çok yoğun bir şekilde sansür uygulanan Çin’de, genellikle batı kökenli platformlara erişim sağlanamıyor. 1.3 milyar nüfuslu ülkede, WhatsApp, Facebook, Twitter, Google ve Instagram'ın yanı sıra New York Times ve Çince Wikipedia'ya da giriş yapılamıyor. Bu platformlara alternatif olarak, Çin kaynaklı, yerli uygulamalar kullanılıyor.
YASAK UYGULANIRSA BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNE DE DARBE VURULACAK
Türkiye, çıkardığı sosyal medya yasasını uygulamaya geçmesi halinde Çin, İran, Suudi Arabistan ve Kuzey Kore'nin içinde bulunduğu "İnterneti, Facebook ve Twitter'ı kısıtlayan ülkeler" kategorisine girecek.
Bu aynı zamanda giderek sıkışan basın özgürlüğüne de büyük darbe vuracak. Bilindiği üzere ana akım medyadan ayrılan birçok gazeteci faaliyetlerini tüm baskılara rağmen sosyal medya üzerinden yapıyor.